وکیل پایه یک

اجرای حکم در دادگاه مراحل مختلفی دارد و باید این مراحل سپری شوند. اولین مرحله از زمانی که اختلاف به‌وجود می‌آید شروع می‌شود و تا زمانی که حل این اختلاف با ثبت دادخواست در دادگاه به نظام قضایی واگذار می‌شود، باید مراحل زیادی طی شود.

معمولاً این مراحل از چانه‌زنی میان دو طرف شروع می‌شود و زمانی که امیدی به حل مسالمت‌آمیز اختلاف نیست باید طرح دعوا در دادگاه مطرح شود.

قسمتی از این زمان صرف تهیه دادخواست، مشاوره با متخصصان و تهیه اسناد می‌شود تا اینکه بالاخره دادخواست در دادگاه ثبت ‌شود. رسیدگی در دادگاه و صدور حکم مرحله بعدی است.

اما مقطع مهم سوم که گاهی از آن غافل هستیم اجرای حکم است. معمولاً کسی که حکم علیه او صادر شده است راضی نمی‌شود با میل و رغبت حکم را اجرا کند.

در این صورت با مراجعه به قوای دولتی برای اجرای حکم اقدام می‌شود. در این مقاله صدور اجراییه و مراحل اجرای حکم را بررسی کرده‌‌‌ایم.

احکام لازم‌ الاجرا

اجرای حکم در دادگاه که باید حتما اجرا شود یا به قول حقوق‌دانان «حکم لازم‌ الاجرا» یکی از موارد زیر خواهد بود:

احکامی که از طرف مراجع دادگستری در دعاوی صادر می‌شود.

احکامی مثل حکم داور که مستقلاً در حدود مقررات و در خارج از دادگستری اتخاذ و صادر می‌شود.

احکامی که از طرف مقامات غیر دادگستری صادر می‌شود؛ ولی اجرای آن به عهده دادگستری واگذار شده است مانند احکام صادره توسط هیئت‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما.

لزوم درخواست صدور اجرائیه

کسی که حکم به سود او صادر شده، برای اجرای این آرا باید اقدام به درخواست صدور اجراییه کند. یعنی وقتی رایی صادر شد، خود به خود اجرا نمی‌شود.

طبق ماده 5 قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال 1356 صدور اجراییه به عهده دادگاه نخستین می‌باشد. یعنی دادگاهی که دادخواست اولیه به آن داده شده است و حکم نخستین نیز از آن صادر گردیده است.

و همچنین طبق ماده 19 قانون اجرای احکام مدنی «اجراییه به وسیله قسمت اجراییه دادگاهی که آن را صادر کرده است به موقع اجرا گذاشته می‌شود». بنابراین، دستور صدور اجراییه و عملیات اجراییه آن تحت نظر دادگاه نخستین و به موقع انجام می پذیرد.

اجرای حکم در دادگاه

شرایط صدور اجراییه

شرایط صدور اجراییه برای همه احکام لازم‌الاجرا مشابه نیست؛ اما به طور کلی می‌توان گفت که برای صدور اجراییه باید سه مرحله سپری شود:

حکم ابلاغ شود.

تقاضای صدور اجراییه شود.

حکمی قطعیت پیدا کند.

همین مراحل برای صدور اجرای حکم در دادگاه و یا اجراییه برای رای داور هم باید طی شود.

اجراییه برای آرای هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف کارگر و کارفرما شرایط صدور کمی فرق می‌کند. ماده 43 قانون کار و آیین‌نامه مصوب هیات وزیران مورخ سال 1370 شرایط را بیان کرده است که به این ترتیب می‌باشد:

باید یک نسخه رونوشت از رای قطعی به پیوست تقاضانامه توسط کسی که حکم به نفع او صادر شده به اجرای دادگاه تسلیم شود.

ترتیب اجراییه

گفتیم که اجراییه را دادگاه صادرکننده حکم صادر می‌کند و در قسمت اجرای احکام همان دادگاه هم اجرا می‌شود.

مدیر دفتر بعد از دریافت صدور اجراییه آن را به همراه گزارش لازم تقدیم دادگاه می کند. رییس دادگاه با توجه به درخواست و پیوست های آن اقدام به دستور صدور اجراییه می‌کند.

همچنین مدیر دفتر دادگاه یا اجرا، اجراییه را بر روی برگ‌های مخصوصی به نام برگ اجراییه تنظیم می‌کند که این اقدامات اولین قدم برای صدور اجراییه می باشد.